Handlują kokainą, zabijają, kradną. I modlą się. Ich ulubiona święta ma ich ochronić przed sobą samą.
W niewielkim meksykańskim miasteczku w kolejce do doładowania telefonu stoi krągła pani domu ubrana w koszulkę koloru fuksji. Wykończona falbankami, opada lekko na jej pulchne ramiona. Na karku rozpoczyna się tatuaż – czaszka w kapturze otoczona promieniami. – To Santisima Muerte? – pytam. – Tak. Kilka lat temu poprosiłam ją o przysługę. Obiecałam, że jeśli ją spełni, wytatuuję sobie jej wizerunek – mówi. Figura musi być długa na cały kręgosłup. Pani domu nie chce zdradzić, o co prosiła. Uważa, że Najświętsza Śmierć to taka sama święta, jak wszystkie inne.
Myli się jednak. Od wielu lat to ulubiona patronka wszystkich narcotraficantes – handlarzy narkotyków i ulicznych gangów. Modlą się do niej płatni zabójcy i proszą o ochronę. To potężny kult, szczególnie wśród młodych, którzy tradycyjnej świętej nadali nowy, bardziej złowrogi rys. Dawniej ubrana w szatę w kolorach tęczy trzymała w rękach kulę ziemską, symbolizującą władzę nad światem. Handlarze ubrali ją w czarną szatę z kapturem, a kulę ziemską zastąpili kosą.
Początki kultu Santisima Muerte sięgają XVIII wieku. Modliły się do niej m.in. kobiety pragnące odzyskać swych niewiernych mężów.* Dzięki powszechnym wierzeniom z czasów prekolumbijskich, Meksykanie żyją ze śmiercią za pan brat. W Dzień Wszystkich Świętych stolica pełna jest kolorowych szkieletów, w ubiegłym roku na jednej z ulic zainstalowano np. autobus pełen kościotrupów jadących na wycieczkę, by uczcić ofiary wypadków samochodowych. W tym dniu na grobach nie można się pojawić bez jedzenia i trunków, najlepiej tych ulubionych przez nieboszczyka.
W latach 60. minionego wieku w Tepito, biednej i złodziejskiej dzielnicy miasta Meksyk, odżył kult Najświętszej Śmierci. Wzniesiono tam pierwszą ogólnodostępną świątynię. W 2005 roku kult usunięto z rządowej listy wyznań uznawanych przez państwo. Wtedy zawładnął wyobraźnią młodych przestępców.
Figurki Świętej Śmierci można znaleźć na pchlich i odpustowych targach, nie brakuje ich również w gabinetach curanderos, których odwiedziliśmy na początku podróży w mieście magów Catemaco. Wierni budują jej kapliczki, w których składają ofiary: papierosy, owoce, zdjęcia zmarłych i znicze z jej wizerunkiem. Podobnie czci się Matkę Boską z Guadalupe – jej też składa się ofiary, znicze i kwiaty. Ona z kolei jest wierną kopią Coatlique – azteckie bogini matki – nosi stroje w świętych azteckich kolorach niebieskim, turkusowym i zielonym, tak jak Coatlique objawia się w grotach, a jej syn Quetzalcoatl jest owocem niepokalanego poczęcia. Synkretyzm religijny w czystej postaci.
* Inne meksykańskie sposoby na wierność mężów: wymoczenie pośladków w soku kokosowym i podanie jej partnerowi (dla chętnych z dodatkiem krwi miesięcznej) lub modlitwa przez dziewięć dni do Świętego Antoniego.
